سیاتیک نوعی بیماری التهابی ریشه های عصبی نخاع است که در نتیجه تغییرات پاتولوژیک، اضافه بار فیزیکی، عفونت و حتی استرس رخ می دهد. محل ایجاد آن در ستون فقرات گردنی، در ناحیه بین کتفی و یا کمری است. سیاتیک حاد با درد ناگهانی مشخص می شود که به شدت تحرک را محدود می کند.
انواع سیاتیک
با توجه به محل ایجاد التهاب، به چندین نوع متمایز می شود:
- سیاتیک گردن: درد به هنگام تغییر حالت در پشت سر حس می شود.
- رادیکولوپاتی گردن و شانه: درد از سر تا شانه ها و تیغه های شانه گسترش می یابد.
- سیاتیک قفسه سینه: درد در قلب و فضای بین دنده ای وجود دارد. بی حسی و گزگز دست ها از نشانه های آن است.
- سیاتیک کمر (لومبوساکرال): شایع ترین نوع سیاتیک است. درد شدید در ناحیه کمر وجود دارد که به ران ها سرایت و فعالیت حرکتی را نیز مختل می کند.
علت و تشخیص سیاتیک
شناخت علت بیماری
شایع ترین علل سیاتیک عبارتند از:
- آسیب به دیسک بین مهره ای
- فعالیت بدنی شدید یا تمرین بدون گرم کردن
- استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید (که منجر به تغییرات استخوانی در ستون فقرات می شود)
- عدم فعالیت بدنی
- چاقی
- بارداری
- آسیب های ستون فقرات در گذشته
و همچنین بیماری های متابولیک و عصبی که سیستم اسکلتی عضلانی را درگیر می کنند. از مهم ترین عوامل خطر برای ایجاد سیاتیک است.
سیاتیک چیست و چه علائمی دارد؟
از علائم سیاتیک، درد و مشکل در راه رفتن است. اما چگونه بوجود می آیند؟ ریشه های عصبی، تکانه های الکتریکی را از طریق شاخه های کوچکتر منتقل می کنند و حس و حرکت را به اندام های فوقانی و تحتانی ارائه می دهند. معمولاً التهاب در ریشه ها به دلیل یک اتفاق و یا فشار بیش از حد رخ می دهد. نقض ریشه های عصبی و آسیب به ساختار آنها با بروز انواع سیاتیک آشکار می شود.
علائم آن ممکن است برای هفته ها، ماه ها یا سال ها بعد نمایان شوند. مدت زمان بهبودی به میزان فشرده شدن عصب و اثربخشی روش درمانی انتخاب شده بستگی دارد.
علائم بالینی سیاتیک
سیاتیک با درد ناگهانی و تیز ظاهر می شود. این درد یا از قسمت بالا تنه به پشت کمر و به پشت سر یا شانه ها و یا به قسمت پایین بدن سرایت کرده و به باسن و پاها گسترش می یابد. درد آن به هنگام فعالیت بیشتر می شود.
علائم آن عبارتند از:
- احساس بی حسی
- اختلال در اسفنکترها
- ضعف یا آتروفی عضلانی
- اختلال عملکرد جنسی
- تضعیف یا سرکوب رفلکس های تاندون
ویژگی های دوره سیاتیک در دوران بارداری
سیاتیک در دوران بارداری، علائم و درمان خاص خود را دارد. عامل کلیدی در بروز آن تغییرات هورمونی در بدن زن است. هورمون ها باعث تنش رباط های ستون فقرات می شود. وزن مادر و نوزاد نیز مهم است. هر چه وزن زن باردار بیشتر باشد، احتمال آن بیشتر می شود. نحوه درمان و استفاده از مسکن ها برای زنان باردار محدود است.
ویژگی های دوره سیاتیک در دوران بارداری
عوارض سیاتیک
عواقب مهم آن شامل انفارکتوس نخاع، فرآیندهای التهابی مختلف غشاهای آن و فلج احتمالی اندام ها است. ممکن است در صورت دوره مزمن این بیماری، فلج آتروفیک اندام آسیب دیده رخ دهد.
درمان اولیه سیاتیک در خانه
در صورت مرحله حاد، اقدامات اولیه برای سیاتیک شامل موارد زیر است:
- توقف فعالیت بدنی
- انتقال به موقعیت افقی (درازکش) بر روی سطح سفت
- شل کردن عضلات پشت
اگر درد پس از نیم ساعت از بین نرفت، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
شاید برایتان مفید باشد: عمل سیاتیک
نحوه تشخیص سیاتیک
کل مجموعه تشخیص این بیماری بر اساس مصاحبه، معاینه عملکردی و مطالعات اضافی است. پزشک ابتدا اطلاعات مربوط به سلامتی بیمار را بررسی می کند، که آیا عواملی وجود دارد که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهد، به عنوان مثال: بی تحرکی، افزایش وزن ناگهانی، اضافه بار شدید به ستون فقرات کمری.
سپس پزشک معاینه عصبی را انجام می دهد که قدرت عضلانی را بررسی کند، فلج حسی احتمالی، آتروفی عضلانی و اختلالات هدایت عصبی را ارزیابی می کند.
برای تکمیل تشخیص سیاتیک ، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا عکس برداری با اشعه ایکس از ستون فقرات کمری نیز تجویز می شود.
نحوه درمان
اول از همه، بیمار مبتلا به سیاتیک باید چند روز دراز بکشد تا تنش از ستون فقرات برطرف شود. درمان آن مبتنی بر استفاده از مسکن و داروهایی است که عضلات را شل می کند.
علاوه بر درمان دارویی از موارد زیر استفاده می شود:
- سرما درمانی
- لیزر درمانی
- درمان دستی
- رفلکسولوژی
- قرار گرفتن در معرض امواج فراصوت یا جریان های فرکانس پایین
- ماساژ دادن
رهایی از درد سیاتیک به طور کامل در اکثر بیماران، تنها پس از جراحی ناپدید می شود. در پیشرفته ترین حالت آن، مداخله جراحی در یک کلینیک تخصصی ضروری است.
نحوه درمان
پیشگیری از سیاتیک
عمدتاً با تغییرات سبک زندگی، پیشگیری موثر از سیاتیک امکان پذیر است. مانند:
- ژیمناستیک منظم برای تقویت و کشش عضلات ستون فقرات
- فعالیت بدنی سیستماتیک
- وضعیت صحیح عمودی بدن، مخصوصا در وضعیت نشسته
- بلند کردن صحیح اجسام سنگین
- مبارزه با چاقی
- رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه ها
برای جلوگیری از این بیماری، تقویت عضلات ستون فقرات ضروری است. همچنین داشتن یک تخت خواب راحت برای اطمینان از خواب طولانی که به کمر آرامش ببخشد.
فعالیت مداوم ماهیچه ها را تقویت می کند و کارایی آنها را افزایش می دهد. ورزش دوچرخه سواری و پیاده روی بسیار خوب است اما مناسب ترین ورزش برای این بیماری شنا است.
بیشتر بدانید از انواع مشکلات دیسک کمر و گردن
سوالات متداول
- آیا می توان سیاتیک را گرم کرد؟
گرم کردن پشت در دوره حاد بیماری، به شدت ممنوع است، زیرا این امر مملو از عواقب جدی است. تنها پس از مشاوره با متخصص مغز و اعصاب و طبق تجویز وی، می توان از روش های گرم کردن با احتیاط استفاده کرد.
- سیاتیک چه تفاوتی با پوکی استخوان دارد؟
سیاتیک التهاب و فشردگی اعصاب نخاعی است و می تواند در هر بخشی از ستون فقرات ایجاد شود، اما اغلب در ناحیه کمر است. علائم آن (درد حاد، بی حرکتی) است و به طور ناگهانی ظاهر می شود. اما نشانه های بالینی پوکی استخوان به تدریج افزایش می یابد و اولین علائم (درد کشیدن) ممکن است چند ماه پس از شروع بیماری نمایان شود.
- چرا سیاتیک از بین نمی رود؟
سیاتیک بیماری است که نه تنها با درد شدید، بلکه با دوره های مکرر تشدید مشخص می شود. در این حالت، اعصاب نخاعی توسط دیسک‌های بین مهره‌ای تغییر شکل یافته تحت فشار قرار می گیرند و نمی توانند به تنهایی به وضعیت قبل برگردند. درمان رادیکولیت طولانی است و اغلب نیاز به بستری در بیمارستان دارد.
لطفا به یاد داشته باشید: خود درمانی می تواند به سلامت شما آسیب برساند.
- کدام پزشک سیاتیک را درمان می کند؟
در اولین علائم بیماری، باید برای مشاوره با یک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید، همچنین با یک متخصص مغز و اعصاب و یا یک متخصص توانبخشی مشورت کنید، به خصوص زمانی که احساس ضعف در عضلات و درد در اندام ها دارید.
درمان سیاتیک توسط متخصصان مجرب کلینیک تهران دیسک، ارائه خواهد شد. پزشکان ما تمام تشخیص های لازم را انجام خواهند داد و بهترین و جدیدترین روش درمان را انتخاب خواهند کرد. با مشاهده اولین علائم با ما تماس بگیرید.
در اینستاگرام با ما همراه باشید.
